Πίνοντας ήλιο κορινθιακό
Διαβάζοντας τα μάρμαρα
Δρασκελίζοντας αμπέλια θάλασσες
Σημαδεύοντας με το καμάκι
Ένα τάμα ψάρι που γλιστρά
Βρήκα τα φύλλα που ο ψαλμός του ήλιου αποστηθίζει*Τη ζωντανή στεριά που ο πόθος χαίρεται
Ν’ ανοίγει.
Πίνω νερό κόβω καρπό
Χώνω το χέρι μου στις φυλλωσιές του ανέμου
Οι λεμονιές αρδεύουνε τη γύρη της καλοκαιριάς
Τα πράσινα πουλιά σκίζουν τα όνειρά μου
Φεύγω με μια ματιά
Ματιά πλατιά όπου ο κόσμος ξαναγίνεται
Όμορφος από την αρχή στα μέτρα της καρδιάς.
Ο. Ελύτης
ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ
Το ποίημα ανήκει στη συλλογή Ήλιος ο πρώτος που κυκλοφόρησε το 1943, τη περίοδο της κατοχής αλλά είναι γεμάτο αισιοδοξία και θετικά συναισθήματα, αντιδρώντας στην ασχήμια και στον πόνο του πολέμου. Η ομορφιά και η θετική ενέργεια του ποιήματος είναι απόρροια της επαφής του ποιητή με τη φύση, η οποία τον πλημμυρίζει με χαρά και τον κάνει να ονειρεύεται ένα καινούριο κόσμο καλύτερο, πλασμένο στα μέτρα της καρδιάς.
Βασικά μορφικά γνωρίσματα:
• Γλώσσα πλούσια, παραστατική και λυρική
• Στο ποίημα υπάρχει κάποιος θεματικός ιστός, ειρμός και νοηματική αλληλουχία.
• Εικονοπλαστική φαντασία
• Αποθέωση των αισθήσεων
• Φυσιολατρική δημιουργική διάθεση
Η σχέση του Ελύτη με τη φύση
Η ελληνική φύση είναι οργανικό στοιχείο στην ποίηση του Ελύτη. Είναι ένα σύνολο φαινόμενων που έχουν ως χαρακτηριστικό γνώρισμά τους την αέναη κίνηση. Τα φυσικά στοιχεία έχουν ανθρώπινες ιδιότητες, συμπλέκονται με τους ανθρώπους.
Ο ποιητής με τις τέσσερις μετοχές που χρησιμοποιεί («Πίνοντας», «Διαβάζοντας», Δρασκελίζοντας», «Σημαδεύοντας») φαίνεται να απολαμβάνει με όλες τις αισθήσεις του το ελληνικό τοπίο: τον ήλιο, τα μάρμαρα, τα αμπέλια, τις θάλασσες, όλα στοιχεία αλληλένδετα με την ελληνική φύση και παράδοση.
Χώρος : ελληνική καλοκαιρινή φύση Χρόνος: Παρόν Γλώσσα : Απλή Δημοτική Ύφος: απλό , ζωηρό.
Θέμα ποιήματος : Οι εμπειρίες του ποιητή απ΄την επαφή του με τη φύση που τον γεμίζουν αισιοδοξία και χαρά.
Πρώτη ενότητα
Παρουσιάζονται εικόνες από το ελληνικό φυσικό τοπίο, το οποίο ο ποιητής δείχνει να το απολαμβάνει αναπτύσσοντας μια άμεση και βιωματική σχέση με αυτό και μετέχοντας με όλες του τις αισθήσεις. Ο ήλιος, τα μάρμαρα, οι απέραντες εκτάσεις με αμπέλια που απλώνονται σαν τη θάλασσα, η θάλασσα που συνυπάρχει αρμονικά με τη στεριά συνθέτουν το εληνικό τοπίο που προβάλλεται σε όλο του το μεγαλείο.
Στίχος 1: Ο ποιητής όχο μόνο απολαμβάνει τον ήλιο αλλά ρουφάει κυριολεκτικά την κάθε του σταγόνα.
Στίχος 2: Παρατηρεί τα μάρμαρα, έρχεται σε επαφή με τον πλούτο του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.
Στίχος 3: Βαδίζει μέσα στις μεγάλες εκτάσεις αμπελιών που θυμίζουν θάλασσα.
Στίχοι 4-5: Έρχεται σε επαφή με τη θάλασσα και ασχολείται με τη δραστηριότητα του ψαρέματος.
Στίχοι 6-8: Ο ποιητής, συμμετέχοντας στις ομορφιές της φύσης με όλες του τις αισθήσεις, κατορθώνει να ακούσει το όμορφο τραγούδι της πλάσης και βλέπει τη στεριά να ανοίγει την αγκαλιά της για να τον υποδεχτεί.
Δεύτερη ενότητα
Ο ποιητής χαίρεται τα πολύτιμα δώρα της φύσης, αναζωογονείται, γεμίζει αισιοδοξία και παρά τις δύσκολες συνθήκες μπορεί να ονειρεύεται έναν καλύτερο κόσμο.
Στίχος 9: Ο ποιητής απολαμβάνει τα δώρα της φύσης.
Στίχος 10: Ο ποιητής μπορεί να νιώσει τη δύναμη του ανέμου.
Στίχος 11: Οι λεμονιές χαρίζουνε στη φύση τη γύρη τους.
Στίχος 12: Τα πράσινα(χρώμα αισιοδοξίας) πουλιά περνούν μέσα από τα όνειρα του ποιητή που ελπίζει σε έναν όμορφο κόσμο.
Στίχος 13: Μέσα από την επαφή του με τη φύση, ξεφεύγει από τη δυσάρεστη πραγματικότητα και ξεκινά το ταξίδι του για έναν άλλο κόσμο.
Στίχοι 14-15: Ο κόσμος αυτός είναι γεμάτος φως και ελπίδα, πλασμένος με τις αξίες της καρδιάς και της αγάπης.
«Διαβάζοντας τα μάρμαρα» : γνωριμία με τον αρχαίο πολιτισμό
«Αμπέλια θάλασσες» : αμπέλια και θάλασσες ή αμπέλια σαν θάλασσες (το αμπέλι και η θάλασσα αποτελούν χαρακτηριστικά στοιχεία της Κορίνθου)
«Ένα τάμα ψάρι»: μεταφορικά το ψάρεμα. Το τάμα προέρχεται από το χώρο της θρησκείας και το ψάρι από το χώρο της ελληνικής αλιείας.
«Τα φύλλα που ο ψαλμός του ήλιου αποστηθίζει»: το φως του ήλιου «διαβάζει» τα φύλλα , ο ήλιος στρέφεται προς τα φύλλα ενώ κανονικά τα φύλλα κατευθύνονται προς το σημείο του ήλιου για να δεσμεύσουν το φως του.
«Τη ζωντανή στεριά που ο πόθος χαίρεται»/ Ν’ ανοίγει» : ο ποιητής αποκαλύπτει τις χαρές της στεριάς
«Χώνω το χέρι μου στις φυλλωσιές του ανέμου»: ο άνεμος εμφανίζεται σαν στερεή ύλη που ο ποιητής μπορεί να αγγίξει.
«Οι λεμονιές αρδεύουνε τη γύρη της καλοκαιριάς» : Υπερρεαλιστική εικόνα , οι λεμονιές σε ανθοφορία.
«Φεύγω με μια ματιά …… όπου ο κόσμος ξαναγίνεται. Όμορφος απ’ την αρχή στα μέτρα της καρδιάς»: ο ποιητής φαντάζεται ένα κόσμο που ξαναγίνεται όμορφος.
Σχήματα Λόγου
Μεταφορές: πίνοντας ήλιο, διαβάζοντας τα μάρμαρα, ένα τάμα ψάρι που γλιστρά, οι λεμονιές αρδεύουνε τη γύρη, τα πράσινα πουλιά σκίζουν τα όνειρά μου.
Προσωποποιήσεις: ο ψαλμός του ήλιου αποστηθίζει, τη ζωντανή στεριά που ο πόθος χαίρεται ν’ ανοίγει κ.α.
Παρομοιώσεις: αμπέλια θάλασσες, τάμα ψάρι
Ασύνδετο: Σε όλο το ποίημα παρατηρείται ασύνδετο σχήμα . Σημεία στίξης υπάρχουν μόνο στο τέλος καθεμιάς από τις δύο στροφές.
Επαναλήψεις: στ. 1 και 9, 1 και 6, 13 και 14.
Εικόνες: Πίνοντας ήλιο κορινθιακό, διαβάζοντας τα μάρμαρα, δρασκελίζοντας αμπέλια θάλασσες, σημαδεύοντας με το καμάκι Ένα τάμα ψάρι που γλιστρά, βρήκα τα φύλλα που ο ψαλμός του ήλιου αποστηθίζει, τη ζωντανή στεριά που ο πόθος χαίρεται, πίνω νερό κόβω καρπό χώνω το χέρι μου στις φυλλωσιές του ανέμου, τα πράσινα πουλιά σκίζουν τα όνειρά μου, φεύγω με μια ματιά ματιά πλατιά όπου ο κόσμος ξαναγίνεται όμορφος απ’ την αρχή στα μέτρα της καρδιάς.
Αντιθέσεις : στ. 3 και 7 , τα αντιθετικά ζευγάρια των τεσσάρων στοιχείων της φύσης νερού (θάλασσες)-φωτιάς (ήλιο), αέρα (ανέμου)-γης (στεριά) και της σχέσης μεταξύ των στοιχείων αυτών (Πίνοντας ήλιο, στις φυλλωσιές του ανέμου).
Παρηχήσεις του ρ: στιχ. 9 «… Πίνω νερό κόβω καρπό …»
Στιχουργική
Ελεύθερος στίχος , χωρίς μέτρο και συγκεκριμένο αριθμό συλλαβών σε κάθε στίχο, χωρίς ομοιοκαταληξία.
Γνωρίσματα μορφής του ποιήματος
Υπερρεαλιστικά στοιχεία και εικόνες.
Ελεύθερος στίχος απαλλαγμένος από τους κανόνες της παραδοσιακής ποίησης.
Κυριαρχία των αισθήσεων.
Γλώσσα πλούσια, λυρική και παραστατική.
Χρήση ζωηρών εικόνων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου