ΕΛΛΑΔΑ-ΚΟΡΙΝΘΙΑ

ΕΛΛΑΔΑ-ΚΟΡΙΝΘΙΑ

ΚΟΡΩΝΟΙΟΣ-COVID-19

Σάββατο 12 Αυγούστου 2017

90 ΧΡΟΝΙΑ ΣΠΙΝΑΛΟΓΚΑ (1927-2017)-ΣΠΑΝΙΑ ΒΙΝΤΕΟ

Ένα σπάνιο φιλμ μικρού μήκους μας παρουσιάζει με συγκλονιστικό τρόπο στιγμές από το «νησί» των λεπρών το έτος 1927!
 Μια ιστορική καταγραφή της εποχής όπου η λέξη Σπιναλόγκα ήταν συνυφασμένη με την νόσο του Χάνσεν (κοινώς λέπρα), την απομόνωση και την απόλυτη απόγνωση των ασθενών.Εικόνες θλίψης, απελπισίας και παραμορφωμένων ασθενών κάθε ηλικίας και φύλου, καταγράφονται στο φακό και μας γυρίζουν πίσω 90 χρόνια.



«Περπατώντας στον δρόμο της Σπιναλόγκας, σταμάτησε και κράτησε την αναπνοή σου. Από κάποιο χαμόσπιτο τριγύρω σου θα ακούσεις τον απόηχο από κάποιο μοιρολόγι μιας μάνας, μιας αδελφής ή τον αναστεναγμό ενός άνδρα. Άφησε δύο δάκρυα από τα μάτια σου και θα δεις να λαμπυρίζουν εκατομμύρια δάκρυα που πότισαν αυτόν τον δρόμο...».  

Επαμεινώνδας Ρεμουνδάκης

Οι «χανσενικοί» από την πρώτη στιγμή που πατούσαν το πόδι τους στο νησί, πάλευαν με το πικρό συναίσθημα της καταδίκης τους σε απόλυτο διαχωρισμό από την υπόλοιπη κοινωνία. Άφηναν πίσω την ζωή τους και ήταν αναγκασμένοι από τον νόμο να περιοριστούν στο λεπροκομείο της Σπιναλόγκα που ουσιαστικά αποτελούσε μια ιδιάζουσα «φυλακή» με ακραίες συνθήκες διαβίωσης. Οι εξόριστοι λεπροί λάμβαναν ένα μικρό επίδομα κάθε μήνα, το οποίο βέβαια συχνά δεν μπορούσε να καλύψει ούτε τη βασική διατροφή και τα απαραίτητα φάρμακά τους. Επιπλέον, οι κάτοικοι του «γκέτο» πέρα από την ασθένεια, έπρεπε να αντιμετωπίσουν τα σημαντικά προβλήματα της καθημερινότητας και φυσικά να συνεργαστούν ομαλά για να εξασφαλίσουν τουλάχιστον τα προς το ζην σε μία περίοδο έντονης φτώχειας.
Δείτε το σύντομο φιλμ του 1927 που καταγράφει τη ζωή στη Σπιναλόγκα και συγκλονίζει:

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ




Η νόσος του Χάνσεν ή λέπρα όπως την γνωρίζουν οι περισσότεροι, είχε κύριο σύμπτωμα την έντονη απολέπιση και τις παραμορφώσεις μελών του ανθρωπίνου σώματος. Η εικόνα των «χανσενικών» ήταν αποκρουστική και για το λόγο αυτό πολλοί φορούσαν συχνά καπέλα και οι γυναίκες μαντίλες ώστε να κρύψουν τα παραμορφωμένα τους πρόσωπα. Πολλοί επίσης συνήθιζαν να φοράνε γυαλιά, καθώς η νόσος του Χάνσεν κατέστρεφε σε αρκετές περιπτώσεις το οπτικό νεύρο, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αντέξουν ακόμη και το φως του ήλιου.  Η ασθένεια μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα ακόμη και την ολική τύφλωση!


Το σπάνιο φιλμ-ντοκουμέντο κατέγραψε Γάλλος κινηματογραφιστής ο οποίος βρέθηκε στο νησί τον Σεπτέμβριο του 1927, κατά την διάρκεια της επίσκεψης του επίσης Γάλλου γιατρού Τσαρλς Νικόλ, ο οποίος ήταν ένας από τους πιο γνωστούς επιστήμονες της εποχής εκείνης, πρωτοπόρος στην ιατρική έρευνα για την αντιμετώπιση της νόσου του Χάνσεν. Ο Νικόλ, διευθυντής του Ινστιτούτου Παστέρ της Τύνιδας, επισκέφτηκε τη Σπιναλόγκα, εξέτασε όλους τους ασθενείς και συνομίλησε εκτεταμένα μαζί τους ώστε να λάβει ακόμη περισσότερες πληροφορίες τόσο για την ζωή τους στο νησί όσο και για την αντιμετώπιση της ασθένειας.
Η σημαντική επίσκεψη του Γάλλου επιστήμονα ο οποίος έλαβε το βραβείο Νομπέλ το 1928, πραγματοποιήθηκε έπειτα από πρωτοβουλία του Ελευθερίου Βενιζέλου. Ο Βενιζέλος χρηματοδότησε τόσο ιδιωτικά όσο και ως πρωθυπουργός τις απαραίτητες δράσεις προκειμένου να βελτιωθεί η ζωή των λεπρών σε συνεργασία με τον κρητικό γιατρό Μιχαήλ Καταπότη από τη Σητεία. 


Αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν η κατάσταση στην Σπιναλόγκα σταδιακά να βελτιωθεί και μετά το 1930, παρά τις δυσκολίες να αναπτυχθεί μια κοινότητα με καφενείο, κουρείο ακόμα και σινεμά!
Στην σημαντική αυτή αλλαγή των συνθηκών διαβίωσης, πρωταγωνιστικό ρόλο είχε ο Επαμεινώνδας Ρεμουντάκης ο οποίος ήταν τριτοετής φοιτητής της Νομικής όταν αρρώστησε. Αποδείχθηκε πως ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος ώστε οι λεπροί στο «νησί-φυλακή»  να μπορέσουν να διεκδικήσουν από τη πολιτεία ανθρώπινες συνθήκες ζωής.


 Ο Ρεμουντάκης ίδρυσε την «αδελφότητα ασθενών Σπιναλόγκας» και άμεσα κατάφερε να βρεθεί ασβέστης ώστε να γίνει η κλασική απολύμανση στις αυλές και στα καλντερίμια. Σταδιακά το νησί άλλαξε όψη και μια απαραίτητη δόση θετικής διάθεσης απλώθηκε στους κατοίκους-ασθενείς. Σε σύντομο διάστημα στη Σπιναλόγκα τοποθετήθηκε και μια ηλεκτροπαραγωγική μηχανή η οποία έδινε ρεύμα ώστε να φωτίζονται οι δρόμοι μετά τη δύση του ηλίου. Τέλος, στο νησί αποβιβάστηκε ακόμη και οδοντίατρος που φρόντισε τους ασθενείς και προσέφερε μία πολύτιμη υπηρεσία που σχεδόν είχαν ξεχάσει.
Συγκλονιστικές υπήρξαν οι δηλώσεις του καυτηριάζοντας την υποκρισία και την αδιαφορία της πολιτείας για τη ζωή των ασθενών, όταν κατά καιρούς επισκέπτονταν το νησί δημοσιογράφοι και πολιτικοί φορείς και περιγράφοντας με τον πλέον ανάγλυφο τρόπο το δράμα και την εξαθλίωση της ζωής των ασθενών, αλλά και την αξιοπρέπεια με την οποία αντιμετώπιζαν την αρρώστια τους  :

«Ο θάνατος. Μέσα στη Σπιναλόγκα. Όλα προχωρούσανε προς το θάνατο. Γιατί το πνεύμα της δημιουργίας δεν υπήρχε. Μπαίναμε στη Σπιναλόγκα με σκοπό να πεθάνουμε εκεί. Χωρίς καμιά ελπίδα. Γι` αυτό σιγά σιγά συνηθίζαμε αλλιώτικα από τους άλλους ανθρώπους που αποβλέπανε για τα παιδιά τους. Για την απόκτηση περιουσίας. Εμείς ζητάγαμε να ετοιμαζόμεθα περισσότερο για το θάνατο. Γι` αυτό είχε παγώσει η ψυχή μας. Κι όπως στη γλώσσα μας εκεί μέσα, λέγαμε: " Πέθανε ο τάδε. Ξεκουράστηκε , λέγαμε" ».

«Σεις θα μαζέψετε σε λίγο τις μηχανές σας και θα φύγετε. Εμείς όμως εδώ θα μείνουμε. Ίσως μέσα σας να γεννιούνται συναισθήματα της λύπης. Μας λυπάστε για την αρρώστια. Όμως νομίζω ότι εμείς πρέπει να λυπούμεθα για σας. Γιατί εάν, μια μάντρα, ένα τείχος μας χωρίζει από τη ζούγκλα της ζωής, όμως βρήκαμε το στόχο  και το σκοπό της ζωής μέσα εδώ στο καμίνι της αρρώστιας και της απομόνωσης.

Τι θέλετε; Εγώ προσωπικά δεν θέλω τίποτε. Μόνο να φύγουμε ζωντανοί και πεθαμένοι από δω. Σταματήστε. Τώρα που είναι ακόμη καιρός. Γιατί αύριο θα είναι αργά. Ξεσηκωθείτε όλοι κι ο καθένας χωριστά να παίξει το ρόλο του σε αυτό το σκληρό παιχνίδι που λέγεται ζωή. Που είναι χωρίς έλεος σήμερα. Σταματήστε τώρα που είναι καιρός. Σταματήστε».

Υπήρξε πρωτεργάτης όλων των προσπαθειών για καλύτερη ποιότητα διαβίωσης :

Μετά από πολλά χρόνια, τα σπίτια στην Σπιναλόγκα ασβεστώθηκαν, άνοιξε ο περιμετρικός δρόμος, συγκροτήθηκε υπηρεσία καθαριότητας των εξωτερικών χώρων, δημιουργήθηκε θέατρο, κινηματογράφος, και από τα μεγάφωνα του δρόμου ακουγόταν συνεχώς κλασική μουσική. Λίγο αργότερα έφτασε και μια ηλεκτροπαραγωγική μηχανή που έδινε ρεύμα για να φωτίζονται οι δρόμοι τη νύχτα.[4]

Κάποιοι άνθρωποι ερωτεύτηκαν και παντρεύτηκαν στη Σπιναλόγκα. Δημιούργησαν παιδιά που μεγάλωσαν μαζί τους χωρίς να προσβληθούν ποτέ από την αρρώστεια.

Μεταξύ τους αναπτύχθηκε η αλληλεγγύη και η ενότητα, φρόντιζαν ο ένας τον άλλον, ασκούσαν σώμα και μυαλό για να αποκτήσει η ζωή τους ενδιαφέρον και ποιότητα, έδωσαν ζωή σε δικό τους καφενείο και κουρείο, ασκούσαν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα στον Άγιο Παντελεήμονα, τη δική τους εκκλησία, όπου λειτουργούσε ένας γενναίος ιερέας, ο π. Χρύσανθος Κατσουλογιαννάκης, που δέχτηκε εθελοντικά να μοιραστεί τη ζωή του με αυτή των εξόριστων λεπρών, χωρίς ο ίδιος να είναι άρρωστος.

Η «Αδελφότητα Ασθενών Σπιναλόγκας» που ίδρυσε ο Ρεμουνδάκης, έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης. Η ζωή στο νησί των λεπρών άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά και να τους θυμίζει την πρότερη ζωή τους πριν τη μεταφορά τους στη Σπιναλόγκα.

Από το 1948 και μετά ο αριθμός των λεπρών στη Σπιναλόγκα άρχισε να μειώνεται γιατί τότε ανακαλύφθηκε το πρώτο φάρμακο κατά της φρικτής αυτής αρρώστειας.

Το Λεπροκομείο έμεινε ανοιχτό μέχρι το 1957, οπότε οι τελευταίοι 20 ασθενείς μεταφέρθηκαν σε λεπροκομείο στην Αθήνα. Στο μεταξύ πολλοί είχαν θεραπευτεί και επέστρεψαν στα σπίτια τους.
Έπειτα από τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου και ιδιαίτερα μετά το 1948, ο αριθμός των λεπρών στη Σπιναλόγκα ξεκίνησε να μειώνεται. Ήταν η περίοδος που ανακαλύφθηκε το πρώτο φάρμακο κατά της ασθένειας! Το Λεπροκομείο ωστόσο παρέμεινε ανοιχτό έως το 1957, όταν και οι τελευταίοι 20 ασθενείς μεταφέρθηκαν σε λεπροκομείο στην Αθήνα. Στο ενδιάμεσο διάστημα πολλοί ήταν εκείνοι που είχαν θεραπευτεί οριστικά και επέστρεψαν στα σπίτια τους, τα οποία για χρόνια μέσα στην πολύχρονη απελπισία τους είχαν σχεδόν πιστέψει πως δεν θα ξαναδούν.

Παρακάτω δείτε την Σπιναλόγκα λίγα χρόνια αργότερα το 1935!



Ασπρόμαυρο και στα γαλλικά, το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει μία εικόνα της εποχής στην Κρήτη, πριν τον πόλεμο.
Το καΐκι πλησιάζει το νησί και οι λεπροί κοιτούν το φακό, με εμφανή τα σημάδια της ασθένειας στα πρόσωπά τους.
Πρόκειται για εικόνες από το νησί των λεπρών, ασπρόμαυρες εικόνες που σε ταξιδεύουν σε μια άλλη μακρινή εποχή όταν οι κάτοικοι του νησιού ήταν καταδικασμένοι στην απομόνωση και έβλεπαν μόνο στην αντίπερα όχθη «ίχνη» άλλων πολιτισμών, αφού είχαν δημιουργήσει έναν δικό τους μικρόκοσμο.
Στα πλάνα διακρίνονται οι κάτοικοι του νησιού με σημαδεμένα πρόσωπα, ο καθένας να κουβαλά τη δική του ιστορία φορτωμένη με την πίκρα του αποχωρισμού, τον πόνο της ασθένειας και την ελπίδα της λύτρωσης.
Και η ελπίδα ήρθε το 1957 όταν η Σπιναλόγκα εγκαταλείφτηκε για πάντα από τους λεπρούς καθώς άρχισε η ίαση τους.
Το νησί θα γίνει ακόμη πιο γνωστό μέσα από το ομώνυμο βιβλίο και την τηλεοπτική σειρά, ενώ το θαυμάζουν πλέον μόνο επισκέπτες καθώς – παρά την ιστορία που το σημάδεψε – είναι απαράμιλλης ομορφιάς.
Ενα άλλο ντοκιμαντέρ του Jean Daniel Pollet για την Σπιναλόγκα με τίτλο 
L' Ordre (Η Τάξη), το οποίο γυρίστηκε το 1973.




Σκηνοθεσία -- Κινηματογράφηση: Jean Daniel Pollet
Κείμενα: Malo Aguettant & Maurice Born
Την μετάφραση έκανε η Μαρία Αντωνάκη.
Επεξεργασία/Υποτιτλισμός: Γρηγόρης Σοφικίτης (www.cretainfo.net)
Ο άνθρωπος που εμφανίζεται και μιλά στο φακό είναι ο Επαμεινώντας Ρεμουνδάκης.

ΠΗΓΗ

cretadrive.gr
youtube.com
el.wikipedia.org
a-pistefto.blogspot.gr
candianews.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου