O NAOΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΣΤΙΣ ΣΥΡΑΚΟΥΣΕΣ 3D

Ο δωρικός ναός του Απόλλωνα βρίσκεται κτισμένος στο νησάκι Ορτυγία των Συρακουσών.

Η κατασκευή του ανάγεται στο 570 π.Χ. περίπου. Είναι ο αρχαιότερος γνωστός ναός μεγάλου μεγέθους στη Σικελία.

Ο ναός , όπως συνηθιζόταν την αρχαϊκή εποχή ήταν αρκετά επιμήκης με μήκος 58,10 μ. και πλάτος 24,50 μ. Είχε έξι μονολιθικούς κίονες στο πλάτος (εξάστυλος) και 17 στο μήκος.

Στα χρόνια του Βυζαντίου είχε μετατραπεί σε χριστιανική εκκλησία. Αργότερα μετατράπηκε σε τζαμί από τους Άραβες, και ξανά έγινε χριστιανική εκκλησία . Αργότερα ερήμωσε και κατέπεσε η οροφή και όλο το κτίριο, ενώ τα υλικά της λεηλατήθηκαν για να χρησιμοποιηθούν για άλλα κτίρια.

Από τον vαό σήμερα έχουν απομείνει ατόφιοι μόνο δυο κίονες με τα κιονόκρανα τους και μερικοί ακόμα μισοκατεστραμμένοι καθώς και μέρος του εσωτερικού τοίχου.

Η ιστορία των Συρακουσών και της Σικελίας αρχίζει από τις αρχές του 8ου π.Χ. αιώνα με την ελληνική εποίκηση. Περισσότερες από 100 αποικίες ιδρύθηκαν από τους Έλληνες, που πολλές απ΄ αυτές σε Δύναμη και Πολιτισμό ανταγωνιζότανε με την Μητρόπολη. Ο Αρχείας από την Κόρινθο προσόρμισε το 734 π.Χ. στην περιοχή του έλους , στο νησί της Ορτυγίας. Ήτανε η ενεργοποιημένη εποχή της φυγής ανήσυχων ψυχών, μαζί με την αποικιακή πολιτική, που ήτανε η αφορμή, να ξεπεράσουν τα όρια της Αιγιακής θάλασσας και όλο και περισσότερο τον προσανατολισμό προς τη Δύση και να προωθηθούν ως τους κίονες του Herkules.
΄0ταν ο Αρχείας έφτασε πλησίον των πηγών της Αρέθουσας, δεν είχε ονειρευτεί από την ομορφιά του μεγάλου, φυσικού λιμανιού, αλλά πείστηκε πολύ αργότερα ο μεγάλος τύραννος Γέλων, από την στρατηγική του σπουδαιότητα. Η δελεαστική ομορφιά του μικρού νησιού της Ορτυγίας , καθισμένος και συλλογισμένος κι εγώ παραπλεύρως της πηγής της Αρέθουσας, κοιτάζοντας τον PORTO GRANDE, το μεγάλο λιμάνι, για την «αδικαιολόγητη» εκείνη εποχή του 413 π.Χ., που στέρησε την απανταχού ελληνική αλληλεγγύη και την προώθηση του ελληνικού πολιτισμού και όμως εγώ διαπιστώνω τη δελεαστική ομορφιά προσωπικά , που δεν περιγράφεται, αλλά συγχρόνως οι σκέψεις στρέφονται σε εκείνη την εποχή.
H αιτία της άφιξης των Κορινθίων δεν μπορεί εύκολα να καθοριστεί ιστορικά. Παραδέχεται κάποιος, ότι η μετανάστευση των Ελλήνων προς τις Δυτικές χώρες ήτανε ένα οργανωμένο κίνημα από τις μητέρες-πόλεις, που δεν είχαν μόνο στη πρόθεσή τους, να εποικήσουν σε νέες περιοχές, αλλά επίσης να δημιουργήσουν και νέες συλλογικές κοινωνίες. 0ι ουσιώδεις προϋπόθεση των νέων Συνοικισμών ήτανε οι σχέσεις με την Μητρόπολη, που ήθελαν με την ίδρυση ενός νέου οικισμού, να επιδιώξουν με αρχιτεκτονικά μέτρα, Στιλ και μεγαλειότητα σε σύντομο χρόνο να ξεπεράσουν ην Αθήνα και την Κόρινθο.

φωτογραφία: Ευρώπη Μυθολογία ΄0πως αφηγείται ο Ησίοδος η Ευρώπη ήτανε θυγατέρα του Φοίνικα και της Τηλεφάσσης.

Βέβαια τότε ήτανε η πενιχρή κατάσταση στις πόλεις Ερέτρια, Μέγαρα, Κόρινθος ή Άργος, που υποχρέωναν πολλούς ανθρώπους στην μετανάστευση σε λιγότερες κατοικημένες ακτές της Μεσογείου, κυρίως στην Νότια Ιταλία, που αυτήν την εποχή χαρακτηριζότανε ως η ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΔΑ. .Αργότερα ο Αρχείας κατέλαβε με τους ακολούθους του το νησί και έκανε τους ιθαγενείς κατοίκους υποτελείς του,ενώ ο Θουκυδίδης περιγράφει, ότι οι πρώτες σχέσεις των ιθαγενών κατοίκων του νησιού ήτανε πολύ καλές και αναφέρει, ότι ο Hyblon , βασιλιάς των Σικούλων, τους έδωσα μία χώρα, όχι πολύ μακριά από την σημερινή Augusta, όπου ιδρύθηκε η πρώτη Συνοικία, Megara Hyblea.

Από την συγχώνευση μεταξύ Ελλήνων και Σεκούλων δημιουργήθηκε ένας νέος «Σικελιώτικος» πολιτισμός, που επιτεύχθηκε σε υψηλά σημεία τον 5ο π.Χ. αιώνα. Πολύ ενωρίς εξαπλώθηκε η νέα πόλη στη στεριά. Στα Δυτικά δημιουργήθηκε ο Ακράγαντας, που λεγότανε η « χώρα των άγριων αχλαδιών». Και κατά την συνήθεια των λαών ελληνικής προέλευσης δημιουργήθηκαν οι αποικίες Ακραί, Κασμένες και Καμαρίνα.0ι υπόδουλοι Σικούλοι εκτελούσαν κατά το πλείστον τις δύσκολες εργασίες στην αγροτική οικονομία ως δουλοπάροικοι (Killirioi) και στασίαζαν συχνά εναντίον των γαιοκτημόνων (Geomoroi) . Τον 5ο π.Χ. αιώνα εξεδιώχθησαν από τις Συρακούσες οι Geomoroi και ζήτησαν να προφυλαχθούν στον Γέλωνα , τον τύραννο της Γέλας, που ήτανε τότε μία από τις ισχυρότερες πόλεις της Σικελίας, ελληνικής ίδρυσης.

Ο Γέλων οδήγησε τους γαιοκτήμονες πίσω στις Συρακούσες και έγινε το έτος 485 π.Χ. ο τύραννός τους. Αυτός εκτιμούσε τα φυσικά προτερήματα των Συρακουσών και άρχισε να επεκτείνει την πόλη και αξίωνε την εγκατάσταση μεταναστών από άλλες περιοχές στην νέα Συνοικία της Νεάπολης και Τύχα.0 Γέλων θεωρείτο ένας έξοχος Διοικητικός και στρατηγός αρνήθηκε τις αξιώσεις των Καρχηδονίων και μαζί με τον Θήρωνα από τον Ακράγαντα νίκησαν τους Καρχηδονίους στην ΙΜΕΡΑ το 480 π.Χ.Αυτή η ξαφνική νίκη γιορτάστηκε με την οικοδόμηση μερικών ναών. 0 γνωστότερος είναι ο ναός της Αθηνάς στην Ορτυγία των Συρακουσών.

O NAOΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΣΤΙΣ ΣΥΡΑΚΟΥΣΕΣ ΣΕ 3D

 

ΚΟΡΙΝΘΟΣ Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ

Ο ιστορικός Παπαρρηγόπουλος μας λέει ότι ο Νέρωνας προξένησε στην Ελλάδα συμφορές μεγαλύτερες από εκείνες που προξένησε στα παλαιότερα χρόνια η διαβόητη επιδρομή του Ξέρξη.

Ο Παυσανίας αναφέρει ότι παλιές πόλεις με μεγάλο πολιτισμό είχαν καταντήσει ολιγάριθμα χωριά ή σώζονταν μόνο κάποια ίχνη της παλιάς τους ύπαρξης κι ακμής. Και σαν τέτοιες πόλεις ονομάζει τη Θήβα, τη Δήλο, τον Πανοπέα και πάρα πολλές άλλες. Πολλές απ’ αυτές τις πόλεις είχαν καταστραφεί και κατεδαφιστεί απ’ τους Ρωμαίους κατά την περίοδο των κατακτητικών πολέμων τους εναντίον της Ελλάδας, όπως η Κόρινθος το 146 π. Χ. που ξεθεμελιώθηκε από τον Ρωμαίο στρατηγό Μόμμιο.

Για την καταστροφή της Κορίνθου ο Διόδωρος γράφει: « Η πόλη αυτή προς μεγάλη κατάπληξη των μεταγενέστερων, καταστράφηκε τελείως απ’ τους Ρωμαίους. Μαντεία Θέατρο, Ιερά πολύχρονα, είχαν καταντήσει σωροί από άμορφες πέτρες…. Η ισοπεδωμένη τούτη πόλη προκαλούσε τη βαθειά συμπάθεια όχι μόνο σε όσους την έβλεπαν στον καιρό της καταστροφής της αλλά και στα κατοπινά χρόνια…Κανένας απ’ όσους περνούσαν, από εκεί δεν έφευγε χωρίς να δακρύσει». (Διόδωρος, 32, 27).

Ο Δίων Χρυσόστομος μας πληροφορεί ότι: την ίδια τύχη είχαν και οι πόλεις Ανθηδών, Αλαία, Λάρυμνα, Μέγαρα, Χαλκίδα που τις εξαφάνισε ο Σύλλας, γιατί τόλμησαν να συμμαχήσουν με τον βασιλιά του Πόντου Μιθριδάτη και να αντισταθούν στη Ρωμαϊκή κατάκτηση. Πολλοί Έλληνες κυρίως Κορίνθιοι, Μακεδόνες, Θηβαίοι και άλλοι μετατρέπονται σε δούλους των Ρωμαίων και το δουλεμπόριο αναπτύσσεται όπου φθάνει σε μεγάλη ακμή. Η Ελλάδα είχε σχεδόν όλη ερημώσει». Ακόμη γράφει: τα δύο τρίτα της Εύβοιας είχαν εγκαταλειφτεί «δι’ αμέλεια τε και ολιγανθρωπίαν», οι περισσότερες Ελληνικές πόλεις είχαν γίνει βοσκοτόπια των Ρωμαίων!!! Το Ελληνικό εμπόρειο είχε ολωσδιόλου νεκρωθεί και παλιά μεγάλα εμπορικά κέντρα όπως η Ρόδος είχαν ξεπέσει κι εξαφανιστεί.


Μα και τα πολιτιστικά μνημεία της Ελλάδας πλήρωσαν κι αυτά τον φόρο τους στην καταστροφική μανία των Ρωμαίων κατακτητών. Άλλα λεηλατήθηκαν και πάρα πολλά καταστράφηκαν επί τόπου. Η Ρώμη είχε γεμίσει από αρπαγμένους ελληνικούς θησαυρούς. Μάλιστα ο αυτοκράτορας Καλιγούλας (37-41) είχε διατάξει να αποκεφαλιστούν όλα τα αγάλματα των θεών, που είχαν κλαπεί απ’ την Ελλάδα και στόλιζαν ναούς, δρόμους και πλατείες της Ρώμης, και να τοποθετηθεί στη θέση τους η δική του προτομή. Άλλοι πάλι, δίχως κανέναν έλεγχο, έξυναν τις ελληνικές επιγραφές για να γράψουν τα ονόματά τους.

Ο Παπαρρηγόπουλος γράφει για την κατάσταση τούτη: «Αι Μιλτιάδου και Θεμιστοκλέους εικόνες μετεγράφοντο εις Ρωμαίο άνδρα ή Θράκα. Και αυτά τα των θεών αγάλματα δεν διέφυγον τας τοιαύτας μεταμφιέσεις». (Τομ Β’ σελ, 61-62).

η αντιπαράθεση της Συμπολιτείας με τη Ρώμη οδήγησε το 146 π.Χ. στην περίφημη μάχη της Λευκόπετρας, στην περιοχή του Ισθμού, όπου τα ελληνικά στρατεύματα συνετρίβησαν από τις ρωμαϊκές λεγεώνες υπό τον Λεύκιο Μόμμιο (Lucius Mummius). Όπως αφηγούνται Έλληνες και Ρωμαίοι συγγραφείς, τη στρατιωτική ήττα ακολούθησε η ολοσχερής καταστροφή και ερήμωση της πόλης (Κικέρων, De imperio cn. pompei ad qvirites oratio 11? Orationes de lege agraria 2.87. Στράβων, Γεωγραφικά 8.23. Παυσανίας 2.1.2). 

"The Siege of Corinth": οθωμανός αξιωματούχος και Ελληνίδα σκλάβα στα ερείπια του Ναού του Απόλλωνα στην αρχαία Κόρινθο.1849

Εκατό περίπου χρόνια αργότερα, το 44 π.Χ., ο ισόβιος δικτάτορας (dictator in perpetuum) της Ρώμης Ιούλιος Καίσαρας αποφασίζει την επανίδρυση της Κορίνθου ως ρωμαϊκής αποικίας, αναγνωρίζοντας την ιδιαίτερη γεωγραφική σημασία της στην ευρύτερη στρατηγική του για την ανατολική Μεσόγειο. Ο βίαιος θάνατός του την ίδια χρονιά δεν ματαίωσε το μεγαλόπνοο σχέδιό του, καθώς το συνέχισε ο διάδοχός του Οκταβιανός, ο μετέπειτα Αύγουστος. Η νέα πόλη ονομάστηκε Colonia Laus Iulia Corinthiensis ή Clara Laus Iulia Corinthus ή Iulia Corinthus Augusta, ως αποικία της Ιουλίας οικογένειας του Καίσαρα και του Αυγούστου (Gens Iulia), και ορίστηκε το 27 π.Χ. πρωτεύουσα της ρωμαϊκής Επαρχίας της Αχαΐας (Provincia Achaiae), που περιλάμβανε μεγάλο μέρος της ηπειρωτικής Ελλάδας, την Πελοπόννησο και αρκετά νησιά. 

Λόγω της ερήμωσής της μετά τη μάχη της Λευκόπετρας, η πόλη εποικίστηκε αρχικά με απελεύθερους Ρωμαίους και βετεράνους στρατιώτες, που σύντομα πλαισιώθηκαν από Έλληνες, οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν την ιδιαίτερα εύφορη γη που δημεύτηκε από τη Ρώμη (ager publicus) και παραχωρήθηκε σε νέους ακτήμονες. 

Στόχος της Ρώμης ήταν αφενός η δημιουργία μιας σταθερής ρωμαϊκής βάσης στην ταραχώδη Ανατολή και αφετέρου η ταχύτερη διέλευση του ρωμαϊκού στόλου μέσω του Διόλκου, της μοναδικής χερσαίας, λιθόστρωτης οδού για πλοία που διέσχιζε τον Ισθμό, όπως μαρτυρεί μία λατινική επιγραφή του 102 π.Χ. που καταγράφει τη διέλευση του στόλου για την αντιμετώπιση των πειρατών καθοδόν προς τη Σίδη της μικρασιατικής Παμφυλίας, υπό τον ρήτορα Antonius Marcus, παππού του Μάρκου Αντωνίου, συντρόφου της βασίλισσας Κλεοπάτρας και θανάσιμου αντιπάλου του Οκταβιανού στον πόλεμο για τη διαδοχή του Ιουλίου Καίσαρα. 

Πολύ σύντομα ο πληθυσμός της πόλης αυξήθηκε σημαντικά, καθώς αναπτύχθηκαν εκ νέου η γεωργία, η κτηνοτροφία και το εμπόριο, με αντίστοιχες εξαγωγές μαλλιού, βαμμένων μάλλινων υφασμάτων, ελαιολάδου και μελιού, αλλά και ξυλείας και μεταλλικών αντικειμένων. Από την άλλη, οι ανάγκες και οι συνήθειες των Ρωμαίων κατοίκων της νέας πόλης, καθώς και ο διεθνής ρόλος της, οδήγησαν σε εισαγωγές αγαθών από άλλες περιοχές της Αυτοκρατορίας, όπως κρασιού και οικοδομικών υλικών (μαρμάρου, γρανίτη), που ήταν απαραίτητα για τις νέες, πολυτελείς κατασκευές. 

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η πόλη επανασχεδιάστηκε με σύστημα ιπποδάμειο, δηλαδή με κάθετους και οριζόντιους οδικούς άξονες (cardines και decumani) που οριοθετούσαν πολεοδομικές νησίδες (insulae). Γύρω από την Αγορά της ανεγέρθηκαν περικαλλή δημόσια οικοδομήματα και ιδιωτικά μνημεία εύπορων Ρωμαίων και Ελλήνων, που θέλησαν να δηλώσουν εμφατικά την παρουσία τους στην πρωτεύουσα της Επαρχίας. Μαρτυρίες για την κατασκευή των κτισμάτων απαντώνται σε πολλές επιγραφές, ενώ απεικονίσεις τους υπάρχουν κυρίως σε μεταγενέστερα τοπικά νομίσματα.

 Οι φράσεις του Οράτιου «non cuivis homini contingit adire Corinthum / non licet omnibus adire Corinthum» (Επιστολές 1.17.36) και του Στράβωνος «ου παντός ανδρός ες Κόρινθον εσθ’ ο πλους» (Γεωγραφικά 8.6.20) αντανακλούν την ευημερία της πόλης και το υψηλό κόστος που απαιτούσε η διαμονή εκεί. Περί τα μέσα του 1ου αιώνα μ.Χ., όταν την επισκέφθηκε ο Απόστολος Παύλος, η Κόρινθος ήταν πλέον μια σημαντική ρωμαϊκή πόλη της Αυτοκρατορίας, διοικούμενη από δύο τοπικούς άρχοντες, τους duoviri, στα πρότυπα των υπάτων (consules) της Ρώμης, μία μικρογραφία της πρωτεύουσας που αποτελούσε σημείο αναφοράς στη σκέψη και το ταξίδι των Ρωμαίων προς την Ανατολή. 

Παρά τις καταστροφές που υπέστη από την επιδρομή των Ερούλων (267 μ.Χ) και το καταστροφικό χτύπημα του εγκέλαδου περί το 375 μ.Χ., η πόλη παραμένει κραταιά και στην συνέχεια ορίζεται ως πρωτεύουσα του Ελλαδικού Θέματος της Ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. 

5 Ιουλίου 1822- Ο Δράμαλης στην Κόρινθο!!!

Ο Δράμαλης ήταν ανώτατος Οθωμανός αξιωματούχος, αλβανικής καταγωγής, που κατατροπώθηκε από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη στη μάχη των Δερβενακίων (26-28 Ιουλίου 1822).
Ο Μαχμούτ Δράμαλης Πασάς (Mahmud Dramali Pasha) γεννήθηκε το 1780 στη Δράμα, εξ ου και το προσωνύμιο Δράμαλης, με το οποίο είναι γνωστός. Γόνος διακεκριμένης μουσουλμανικής οικογένειας της πόλης, με διασυνδέσεις στο σουλτανικό περιβάλλον, ανατράφηκε στο περιβάλλον των ανακτόρων του σουλτάνου Σελίμ Γ’. Εκπαιδεύτηκε σε στρατιωτικές σχολές και συμμετείχε σε  εκστρατείες του Οθωμανικού στρατού στα Βαλκάνια και την Αίγυπτο.

Ήταν ριψοκίνδυνος και ανδρείος, αλλά χωρίς στρατηγικές ικανότητες. Τον διέκρινε φιλοχρηματία και απάνθρωπη σκληρότητα (Κόκκινος), ενώ άλλοι ιστορικοί (Δ. Λουλές) τον χαρακτηρίζουν πράο και συνετό. Με την εύνοια τής μητέρας του σουλτάνου Μαχμούτ Β' έγινε πασάς τής Δράμας, το 1808, όταν πέθανε ο πατέρας του Σαλίχ, που υπηρετούσε εκεί ως δερέμπεης (τοπάρχης διορισμένος από την Πύλη).
Το 1820 διορίστηκε βαλής (κυβερνήτης) της Λάρισας και βοήθησε τον Χουρσίτ Πασά στον πόλεμο κατά του Αλή Πασά, ενώ έπνιξε στο αίμα τα επαναστατικά κινήματα του Πηλίου και των Αγράφων. Μετά την εξόντωση του Αλή και τον παραμερισμό του Χουρσίτ (1822), ο Δράμαλης  διορίστηκε βαλής της Πελοποννήσου (Μόρα Βαλεσί) με βαθμό βεζίρη και ανέλαβε να συγκροτήσει στρατιωτικό σώμα, που θα κατέπνιγε την Ελληνική Επανάσταση.

Με επιτελείο από επιφανείς Τούρκους αξιωματούχους και στρατό αποτελούμενο από 30.000 άνδρες (24.000 πεζούς και 6.000 ιππείς), καθώς και με πολυάριθμα μεταγωγικά ζώα (30.000 αλογομούλαρα και 500 καμήλες), έφθασε χωρίς αντίσταση στην Κόρινθο στις 5 Ιουλίου 1822. Αφού κατέλαβε εύκολα τον Ακροκόρινθο, προχώρησε και στρατοπέδευσε στην αργολική πεδιάδα στις 12 Ιουλίου.

Του Δράμαλη


Φύσα μαΐστρο δροσερέ κι αέρα του πελάγου,

να πας τα χαιρετίσματα ’ς του Δράμαλη τη μάνα.

Της Ρούμελης οι μπέηδες, του Δράμαλη οι αγάδες

'ς το Δερβενάκι κείτονται, ’ς το χώμα ξαπλωμένοι.

Στρώμά ’χουνε τη μαύρη γης, προσκέφαλο λιθάρια

και γι’ απανωσκεπάσματα του φεγγαριού τη λάμψη.


Κ’ ένα πουλάκι πέρασε και το συχνορωτάνε:

«Πουλί, πώς πάει ο πόλεμος, το κλέφτικο ντουφέκι;».

- Μπροστά πάει ο Νικηταράς, πίσω ο Κολοκοτρώνης

και παραπίσω οι Έλληνες με τα σπαθιά ’ς τα χέρια.


Γράμματα πάνε κ’ έρχονται ’ς των μπέηδων τα σπίτια.

Κλαίνε τ’ αχούρια γι’ άλογα και τα τζαμιά για Τούρκους,

κλαίνε μανούλες για παιδιά, γυναίκες για τους άντρες.


(Δημοτικό τραγούδι)

Γέννημα θρέμμα της Δράμας, λεβέντης σωστός στα σαράντα του κι ανδρείος πολεμιστής, ο στρατηγός της Οθωμανικής αυτοκρατορίας Μαχμούτ πασάς Δράμαλης κάλυπτε την έλλειψη στρατηγικού μυαλού με το θάρρος και την παλικαριά του. Στα 1820, διακρίθηκε στην πολιορκία εναντίον του Αλή πασά και στα 1821 έπληξε την εξέγερση των Αγράφων. Στρατοπέδευε στη Λάρισα όταν έμαθε για την επανάσταση στο Πήλιο.

Στα 1821, τα 24 χωριά του Πηλίου δε γνώριζαν την τουρκική σκλαβιά. Απολάμβαναν σχεδόν πλήρη αυτονομία, καρπώνονταν την πλούσια γη τους κι ελεύθερα ανέπτυσσαν μεγάλη παραγωγή υφασμάτων που πουλούσαν στο εξωτερικό. Ούτε σκέψη για επανάσταση. Αντίθετα, απέφευγαν να κάνουν οτιδήποτε που θα μπορούσε να ενοχλήσει τους Τούρκους.

Μάταια προσπαθούσε ο φιλικός Άνθιμος Γαζής (1758 - 1828) να τους ξεσηκώσει δρώντας στο χωριό Μηλιές. Η μεγάλη ευκαιρία του δόθηκε στις 4 Μαΐου 1821. Την ημέρα εκείνη έφτασε στο Τρίκερι, στην άκρη του Πηλίου, ο Υδραίος πλοίαρχος Αλέξανδρος Κριεζής (συγγενής του μετέπειτα πρωθυπουργού Αντώνη Κριεζή).

Σκοπός του ήταν να βοηθήσει από τη θάλασσα τον ξεσηκωμό στην απέναντι Εύβοια. Ύψωσε τη σημαία της επανάστασης κι οργάνωσε τον αποκλεισμό του τουρκικού οχυρού στο Ξηροχώρι (σημερινή Ιστιαία). Την επομένη, 5 Μαΐου, άλλα επτά υδραίικα και σπετσιώτικα πλοία μπήκαν στον Παγασητικό μ’ επικεφαλής τον πλοίαρχο Αναστάσιο Τσαμαδό, έπιασαν στα Λεχώνια κι έκαναν τους Τούρκους να κρυφτούν στα κάστρα.

Ο Άνθιμος Γαζής κι ο οπλαρχηγός Κυριάκος Μπασδέκης (φιλικός κι επίσημος αρματολός του Πηλίου) συγκάλεσαν λαϊκή συνέλευση στις Μηλιές. Έγινε στις 7 Μαΐου 1821 κι είχε κατάληξη την κήρυξη της επανάστασης στο Πήλιο. Θέλοντας και μη, οι πρόκριτοι ακολούθησαν. Οπλισμένοι άνδρες από τα γύρω χωριά έφταναν στις Μηλιές ως τις 9 του μήνα, οπότε και κατέβηκαν να χτυπήσουν το κάστρο του Βόλου. Η επίθεσή τους αποκρούστηκε, ενώ ο Κυριάκος Μπασδέκης, ο μόνος εμπειροπόλεμος, τραυματίστηκε κι αποχώρησε.

Χωρίς χρονοτριβή, ο Μαχμούτ πασάς Δράμαλης μάζεψε στρατό από τη Λάρισα κι εκστράτευσε στον Βόλο. Πέρασε από το Βελεστίνο κι ανάγκασε τους Έλληνες να λύσουν την εκεί πολιορκία και να χάσουν εξήντα άνδρες, καθώς οι Τούρκοι έκαναν πετυχημένη έξοδο. Η πολιορκία του Βόλου λύθηκε χωρίς θύματα. Οι ξεσηκωμένοι έφυγαν στο Τρίκερι απ’ όπου πέρασαν στα νησιά.

Ο Δράμαλης έφτασε ως τον Βόλο δίχως να δώσει μάχη. Από εκεί, ξεκίνησε για τη Μακρινίτσα όπου έκαψε τα σπίτια των φιλικών. Μετά, πήρε ένα ένα τα χωριά. Τα  κυρίευε χωρίς ν’ ανοίξει μύτη.

Καθώς δε συναντούσε αντίσταση, ο Δράμαλης περιορίστηκε να χαλάσει μόνο τα σπίτια των φιλικών και υποχρέωσε τους κατοίκους να του πληρώσουν τα έξοδα της εκστρατείας. Δεν έβλεπε για ποιο λόγο θα έπρεπε να την πληρώσουν οι άμαχοι. Άλλωστε, στο τέλος Μαΐου, επανάσταση δεν υπήρχε στο Πήλιο.

Ο θάνατος του Αλή πασά, στις 24 Ιανουαρίου 1822, βρήκε τον Μαχμούτ Δράμαλη διοικητή της Λάρισας με τον βαθμό του σερασκέρη (ανώτατου στρατιωτικού αρχηγού).

Ο Χουρσίτ πασάς, νικητής του Αλή πασά, παρέμενε στα Γιάννενα, απ’ όπου μάταια προσπαθούσε να καταβάλει τους Σουλιώτες. Διατάχτηκε να πάει στη Λάρισα και με τον Δράμαλη να ετοιμάσει την εκστρατεία κατά των Ελλήνων της Ρούμελης και του Μοριά, όπου η επανάσταση σημείωνε επιτυχίες τη μια μετά την άλλη. Έφυγε στις 18 του Ιουνίου και, στις 20, συναντήθηκε με τον σερασκέρη. Τον διέταξε να κινηθεί κατά των επαναστατών.

Στα Γιάννενα, κάποιοι έψαχναν μάταια για τους κρυμμένους μυθικούς θησαυρούς του Αλή πασά. Δε βρέθηκαν ποτέ, αν και δεν έμεινε πέτρα που να μην ανασηκωθεί. Οι υποψίες έπεσαν στον Χουρσίτ. Ήταν ο μόνος που είχε τη δυνατότητα να τους βρει και να τους πάρει, καθώς κανένας δεν μπορούσε να πιστέψει ότι όλα αυτά ήταν μύθος. Όμως, αν και μπαρουτοκαπνισμένος στρατιωτικός, ο Χουρσίτ αποδείχτηκε υπερευαίσθητος. Πήρε κατάκαρδα τις κατηγορίες και αυτοκτόνησε απαλλάσσοντας την ελληνική επανάσταση από έναν επικίνδυνο αντίπαλο.

Μόνος ο Δράμαλης, οργάνωσε μια φοβερή για την εποχή στρατιά με 24.000 πολεμιστές (πάνω από 16.000 καβαλάρηδες) κι 6.000 συνοδούς, 30.000 μουλάρια και 500 καμήλες. Σχημάτισε κι ένα επιτελείο από επιφανείς πολιτικούς και στρατιωτικούς της αυτοκρατορίας, συμπεριλαμβάνοντας ακόμη και τον τέως μεγάλο βεζίρη, Αλή Τοπάλ πασά.

Η φοβερή στρατιά ξεκίνησε τέλη Ιουνίου του 1822. Την 1η Ιουλίου, έφθασε στη Θήβα. Ο Δράμαλης την πήρε δίχως μάχη και την έκαψε. Την επομένη, κίνησε για τη Μεγαρίδα.

Στα Γεράνια, είχαν σταθεί να τον αντιμετωπίσουν εξακόσιοι Έλληνες. Είδαν πως η αναλογία ήταν πενήντα προς έναν κι έφυγαν. Ο Δράμαλης έφτασε στην Κόρινθο στις 6 Ιουλίου. Ο υπερασπιστής του Ακροκόρινθου, Αχιλλέας Θεοδωρίδης, κι ο κοτζαμπάσης Σωτήριος Νοταράς προτίμησαν να φύγουν. Ο Δράμαλης πήρε και το κάστρο στις 9 του μήνα. Ως τότε, δεν είχε ρίξει τουφεκιά. Με την αυτοπεποίθηση που απέκτησε, δε δυσκολεύτηκε να κάνει το μοιραίο λάθος. Προχώρησε και μπήκε στο Άργος στις 13 Ιουλίου. Χωρίς να το ξέρει, είχε πέσει στην παγίδα.

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ήταν στην Πάτρα τον Ιούνιο του 1822. Όταν ο Δράμαλης ξεκίνησε από τη Λάρισα, ο Γέρος είδε τον κίνδυνο κι έσπευσε στην Τρίπολη. Στους Μύλους, συγκρότησε στρατόπεδο με 2.000 άνδρες. Εξέθεσε τα σχέδιά του στον Δημήτριο Υψηλάντη και στον Παπαφλέσσα, πήρε την έγκρισή τους και προχώρησε στην εφαρμογή: 300 άντρες με τον Αντώνη Κολοκοτρώνη έκλεισαν τα στενά του Αϊ Γιώργη στη Νεμέα. Άλλοι 1200 με τον Πλαπούτα κλείσανε τα στενά στο Σχινοχώρι. Η διάβαση προς την Τρίπολη, έκλεισε. Στο Κεφαλάρι, στο Κιβέρι και στο Ζαχαριά, έκλεισαν κι οι υπόλοιπες διαβάσεις. Όταν ο Δράμαλης μπήκε στο Άργος, ο Κολοκοτρώνης έκλεισε πίσω του όλες τις διόδους προς την Κόρινθο. Δεν είχε παρά να περιμένει.

Το τουρκικό ασκέρι χρειάστηκε μια βδομάδα για να καταναλώσει όσες τροφές υπήρχαν στην αργολική πεδιάδα. Το Άργος δεν μπορούσε να το θρέψει. Ή προς την Τρίπολη έπρεπε να κινηθεί ή προς τα πίσω, στην Κόρινθο. Ο Δράμαλης έστειλε στον Κολοκοτρώνη τον γραμματικό του, Παναγιώτη Μανούσο, τάχα να ζητήσει παράδοση των Ελλήνων. Όταν του αρνήθηκαν, τον Μανούσο τον έπιασε κρίση συνειδήσεως. Πήρε παράμερα τον  Κολοκοτρώνη και του εκμυστηρεύτηκε πως ο Δράμαλης θα κινηθεί για την Τρίπολη. Ο Γέρος τον ευχαρίστησε για την πληροφορία και τον συνεχάρη για τον πατριωτισμό του. Ο Μανούσος έφυγε πανευτυχής.

Σ’ αυτού του είδους τα κόλπα, ο Κολοκοτρώνης ήταν δάσκαλος. Τα είχε κι ο ίδιος χρησιμοποιήσει πάμπολλες φορές. Το ότι ο Μανούσος τον «πληροφορούσε» πως ο σερασκέρης σκοπεύει να βαδίσει στην Τρίπολη, τον έκανε να σιγουρευτεί πως ο μεγάλος αντίπαλός του θα πήγαινε στην Κόρινθο. Η δική του «μπλόφα ρελάνς» σκοπό είχε να αποκοιμίσει τον εχθρό.

Ένας κακοτράχαλος δρόμος κι ένας καλός οδηγούσαν από το Άργος στην Κόρινθο. Ο καλός περνούσε από τα Δερβενάκια, στενά ιδανικά για ενέδρα. Εκεί σκόρπισε ο Κολοκοτρώνης 2.500 άνδρες. Τους έδωσε διαταγή να κρυφτούν και να μην πυροβολήσει κανένας τους, πριν να μπουν όλοι οι Τούρκοι στη δίοδο.

Στις 26 Ιουλίου του 1822, η στρατιά του Δράμαλη φάνηκε στα στενά. Δεν είδαν Έλληνες και μπήκαν. Όταν όλη η δίοδος γέμισε από Τούρκους, άρχισε το τουφεκίδι. Ο Δράμαλης είδε τη σφαγή και διέταξε υποχώρηση. Όμως, πίσω τους είχαν βγει άλλοι Έλληνες και τους πετσόκοβαν. Οι Τούρκοι είδαν αφύλαχτο τον κατσικόδρομο προς τον Άγιο Σώστη. Πήγαν από κει. Έπεσαν πάνω στον Νικηταρά, που είχε στήσει καρτέρι και τους λιάνισε. Ως τη νύχτα, πάνω από 3.000 Τούρκοι είχαν σκοτωθεί. Ανάμεσά τους κι ο άλλοτε μεγάλος βεζίρης Τοπάλ πασάς. Ο Δράμαλης γύρισε στο Άργος.

Ο Δράμαλης..δείτε σχετικό βίντεο από την εκπομπή χώματα με ιστορία της Ετ3

Ο Κολοκοτρώνης παράτησε τα Δερβενάκια. Την επομένη, 27 του μήνα, έκλεισε τα στενά στο Αγιονόρι, απ’ όπου περνούσε ο δεύτερος δρόμος. Σωστά υπολόγισε. Ήταν 28 Ιουλίου 1822, όταν οι Τούρκοι φάνηκαν στη μπούκα των στενών.

Μπήκαν δειλά και προσεχτικά. Καμιά κίνηση στις πλαγιές. Όσο περνούσε η ώρα, οι Τούρκοι ξεθάρρευαν. Πίστεψαν ότι οι Έλληνες εξακολουθούσαν να τους περιμένουν στα Δερβενάκια. Προχώρησαν. Όταν η δίοδος γέμισε, ακούστηκε το σύνθημα. Νέα σφαγή. Με τους ελάχιστους που σώθηκαν, ο Δράμαλης μπόρεσε να φτάσει στην Κόρινθο. Οι Έλληνες τον απέκλεισαν στην πόλη. Άρχισε η συστηματική εξόντωση, όσων γλίτωσαν.


Τις επόμενες μέρες, από τη μεγάλη στρατιά δεν απέμεναν παρά ελάχιστοι. Η επανάσταση είχε σωθεί. Παγιδευμένος ο Δράμαλης δεν άντεξε την καταστροφή. Πέθανε στην Κόρινθο στις 26 Οκτωβρίου 1822. Ήταν 42 χρόνων.

Η έκφραση «έπαθε τη νίλα του Δράμαλη» αναφέρεται στην ολοκληρωτική καταστροφή κάποιου.

Τα δύο λιμάνια της Αρχαίας Κορίνθου

Όντας προφανές από την αρχαιότητα ότι το στενό κομμάτι γης που χώριζε στα δυο τον Κορινθιακό Κόλπο εμπόδιζε την καταλυτική εξοικονόμηση χρόνου και κόστους, αλλά και την εξασφάλιση από τους προφανείς κινδύνους που είχε ο περίπλους της Πελοποννήσου, επινοήθηκαν λύσεις που παραμένουν εντυπωσιακές ακόμη και σήμερα.

Η Αρχαία Κόρινθος διέθετε δύο επίνεια: Το Λέχαιο στα βόρεια, στις ακτές του Κορινθιακού Κόλπου και τις Κεγχρεές στα ανατολικά, στις ακτές του Σαρωνικού.

Οι αρχαίοι Κορίνθιοι χρησιμοποιούσαν αυτά τα δύο λιμάνια για να μεταφέρουν από την μία πλευρά στην άλλη, όχι μόνο τα μεταφερόμενα εμπορεύματα, αλλά ακόμη και τα ίδια τα πλοία. Τα οποία τα έβγαζαν στην στεριά και με μηχανικά μέσα τα μετέφεραν από την άλλη πλευρά. Παράλληλα, τα εμπορεύματα, η μεταφορά των οποίων ήταν ταχύτερη, φορτώνονταν σε άλλα πλοία ανάλογα με την κατεύθυνση και συνέχιζαν προς τον τελικό προορισμό τους.

Η χερσαία ρυμούλκηση των πλοίων γινόταν μέσω του πλακόστρωτου δρόμου που ονομαζόταν Δίολκος.

Στο βίντεο, διακρίνεται ο εσωτερικός λιμένας στο λιμάνι του Λεχαίου και η Βασιλική του Αγίου Λεωνίδη (5ος αι. μ.Χ), που είναι η μεγαλύτερη των Βαλκανίων και καταστράφηκε από σεισμό.

Στο λιμάνι των Κεγχρεών διακρίνονται οι δύο βυθισμένοι τεχνητοί λιμενοβραχίονες με ερείπια κτισμάτων. Στο λιμάνι αυτό κατέπλευσε ο Απόστολος Παύλος όταν επισκέφθηκε την Κόρινθο.

Η Δίολκος κατασκευάστηκε προς το τέλος του 7ου αιώνα π.Χ., από τον Περίανδρο, τον τύραννο της Κορίνθου. Ήταν στην ουσία ένας πλακόστρωτος δρόμος με βαθιές αυλακώσεις που είχαν ξύλινη επένδυση την οποία άλειφαν με λίπος, ώστε να υποβοηθείται η ρυμούλκηση.

Ο ισθμός θα μετατρεπόταν σε διώρυγα πάρα πολύ αργότερα, το 1893.




πηγη arxaia-ellinika.blogspot.gr