ΔΕΡΒΕΝΙ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

                     ΔΕΡΒΕΝΙ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

Tο όνομα Δερβένι προέρχεται από το τούρκικο derven που σημαίνει στενό πέρασμα επειδή έχει κτιστεί σε ένα στενό πέρασμα μεταξύ βουνού και θάλασσας.
Στο παρελθόν είχε μετονομασθεί, το 1928 σε Στενόπορον, το 1929 σε Ακταίον, και το 1933 επανήλθε το Δερβένι.
Το Δερβένι είναι νέα σχετικά κωμόπολη και δημιουργήθηκε από κατοίκους της γειτονικής Ζάχολης κατά το πλείστον, μεταξύ του 1861 και του 1865. 
Αυτό απορρέει εκ του γεγονότος ότι στην απογραφή του 1851 δεν αναφέρονται κάτοικοι Δερβενίου, ενώ το 1866 το Δερβένι αναφέρεται ότι είχε διατελέσει έδρα του τ. δήμου Ευρωστίνης από το Νοέμβριο μέχρι το Μάρτιο.
Μέχρι τότε στο Δερβένι υπήρχαν μερικές καλύβες που εξυπηρετούσαν τους αγρότες 
στη συλλογή ελαιοκάρπου το χειμώνα.
Οι πρώτες οικογένειες που κατοίκησαν στο Δερβένι ήταν των Ασημακόπουλου, Λαζανά, Κυριακόπουλου, Δημακόπουλου και άλλες.
Οι Μαυριάνοι κινήθηκαν προς Λυγιά και Ροδιά. Οι Ζερβιάνοι προς Λυκοποριά, Οι Τολιαίοι, Κιουσαίοι προς Ψαθόπυργο.
"Οι Κολυβραίοι και άλλοι προς Πάτρα και έκαναν τα Ζαχολίτικα, και άλλοι στην Αθήνα, (οδός Ευρωστίνης) .

Οι λόγοι που οι κάτοικοι της Ζάχολης αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τα ορεινά και να κινηθούν προς την παραλία ήταν:

1. Η σταθεροποίηση του ελληνικού κράτους που τους παρείχε την ασφάλεια να βρίσκονται στην παραλιακή ζώνη, κοντά στις περιουσίες που είχαν δημιουργήσει, εσπεριδοειδή, αχλαδιές, βερικοκιές, αμπέλια, οι οποίες απαιτούσαν καθημερινή φροντίδα. 
2. Η δημιουργία της σιδηροδρομικής. γραμμής το 1887 ήταν ένα επιπλέον κίνητρο διότι είχαν εύκολη πρόσβαση στα μεγάλα αστικά κέντρα.
3. Οι θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν αργότερα, στη λειτουργία του λιγνιτωρυχείου 
στην περιοχή Μαύρα Λιθάρια, και στα εργοστάσια επεξεργασίας της κορινθιακής σταφίδας.
Εργατικοί καθώς ήσαν οι Ζαχολίτες πέτυχαν γρήγορη ανάπτυξη του Δερβενίου με αποκορύφωμα την περίοδο 1925 έως το 1940 που το Δερβένι γνώρισε την μεγαλύτερη ακμή του στο εμπόριο τις τέχνες και τις επιστήμες
Δημιουργήθηκαν πολλά καταστήματα και γραφεία εκατέρωθεν του κεντρικού δρόμου.
Επίσης δύο εργοστάσια επεξεργασίας και εξαγωγής κορινθιακής σταφίδας (Ανδρέας Κουσουλός- Σπ. Λαζανάς) που απασχολούσαν πολυάριθμο προσωπικό.
Λειτούργησε χοροδιδασκαλείο, αίθουσα κινηματογράφου, Αθλητικός σύλλογος.κλπ
Η συγκοινωνία που εξυπηρετούσε το Δερβένι στο μεσοπόλεμο ήταν το τρένο (ΣΠΑΠ)
και τα καΐκια προς Ιτέα για μεταφόρτωση και προώθηση στο εξωτερικό των εμπορευμάτων.

Δύο φωτογραφικές απόψεις  της κεντρικής οδού του Δερβενίου , από την ίδια θέση,
Και όμως οι φωτογραφίες αυτές έχουν διαφορά η μία  από την άλλη 85 χρόνια.
Η πρώτη απεικονίζη το Δερβένι του σήμερα (2014) και η δεύτερη το Δερβενι χιονισμένο σε φωτογραφία του 1929.Πηγή

Πίσω από τη φωτογραφία γράφει: "Οκτώβριος 1951: Κιάτο, συνεργείο αυτοκινήτων του Μαστρομήτσου (Δημητρίου)".
Απεικονίζει λεωφορείο της γραμμής Κορίνθου - Δερβενίου, που μέσω της Παλαιάς Εθνικής Οδού έκαναν τη διαδρομή Κιάτου - Αθήνας σε 4 ώρες και τη διαδρομή Κορίνθου-Δερβενίου σε μιάμιση ώρα. 
Στη φωτογραφία διακρίνονται από αριστερά ο Γιάννης Καραχάλιος του Σωτηρίου, ο αυτοκινητιστής Μηνάς Χαλκιάς του Γεωργίου και ο Μαστρομήτσος ενώ στα παράθυρα είναι επιβάτες του ΚΤΕΛ που αναμένουν υπομονετικά να αντικατασταθεί το σκασμένο λάστιχο.
Η φωτογραφία προέρχεται από το αρχείο του Παναγιώτη (Τάκη) Χαλκιά του Μηνά, ενώ για τη σύνταξη του επεξηγηματικού κειμένου βοήθησε ο Γεώργιος Ν. Κασκαρέλης.
ΠΗΓΗ

Ηλεκτροφωτισμός Δερβενίου

Από το μεσοπόλεμο έως το 1955 το Δερβένι ηλεκτροφοδοτείτο μερικές ώρες του 24ώρου από εργοστάσιο μικρής δυνατότητας παροχής ρεύματος, που ευρίσκετο στη σημερινή θέση του Νηπιαγωγείου Δερβενίου, ιδιοκτησίας Μπαζίνα εκ Κιάτου.
Τεχνικοί υπάλληλοι διετέλεσαν κατά διαστήματα οι Γιουρούκος Θ, Μπαϊράμης Ν, Παπασταμόπουλος Δ, Μυλωνάς Β, κ.ά.
Επειδή το Δερβένι εξυπηρετείτο μερικώς από τον ιδιωτικό φορέα ηλεκτροδότησης, καθυστέρησε η σύνδεση του με τη ΔΕΗ. 
Δημιουργήθηκε διχογνωμία στους κατοίκους του Δερβενίου, αν θα πρέπει να συνδεθούν με τη ΔΕΗ ή να παραμείνουν ως έχει. 
Έτσι, στις 3 Μαΐου 1955, προηγήθηκε η σύνδεση με τη ΔΕΗ του Ξυλουργείου Κουρτέση στην Πεταλού .
Στις 22 Οκτωβρίου 1955 έγινε η πρώτη οικιακή σύνδεση της ΔΕΗ στο σπίτι του Παν Αυγερινού στα "περάματα - παραλία Πεταλού" και ακολούθησαν οι συνδέσεις Ηλία Κατσαρού, Γ. Κατσαρού, Διον. Μανωλόπουλου στην ίδια περιοχή, και συνέχισε προς το υπόλοιπο Δερβένι.

Υδροδότηση Δερβενίου

Μέχρι το 1958 τα νοικοκυριά του Δερβενίου υδροδοτούντο από πηγάδια που υπήρχαν σε κάθε αυλή σπιτιού.
Το 1958 έγινε αξιοποίηση της πηγής στην τοποθεσία «αφεντικό ζαγάρι» περιοχής άνω Μεντουριάνικα και μεταφορά του νερού στη δημιουργηθείσα δεξαμενή πάνω από το περιβόλι της Αννούλας Τσουτσάνη-Λαζανά, στον παλιό δρόμο Δερβενι - Μεντουριάνικα.
Από αυτή τη δεξαμενή κατέβασαν στο Δερβένι 2 κοινής χρήσεως παροχές, μια στο ανατολικό μέρος της αμαξιτής γέφυρας Δερβενίου και την άλλη κάτω από το σιδηροδρομικό σταθμό.
Θεωρείτο καλής ποιότητας νερό και υπήρχε συνωστισμός από πλαστικά δοχεία στις 2 βρύσες.
Στους κατοίκους των Μεντουριανίκων επετράπη (προνόμιο) να βάλουν παροχή νερού μέσα στα σπίτια τους.
Αργότερα, με πρόεδρο κοινότητας Δερβενίου το Λώλο Κουσουλού, δημιουργήθηκε δίκτυο με ….αμιαντοσωλήνες ! (αντικαταστάθηκαν αργότερα) και έγινε η σύνδεση των σπιτιών με το δίκτυο, μέσω υδρομετρητών.
Παράλληλα τα οικιακά πηγάδια σταδιακά χρησιμοποιήθηκαν ως βόθροι.
Οι ανάγκες της περιοχής απαιτούσαν μεγαλύτερη ποσότητα νερού και αναγκάστηκαν να ανοίξουν πηγάδι με αντλιοστάσιο στο Δυτική κοίτη του Δερβενιώτικου ποταμού στη βάση του βράχου και κάτω από το περιβόλι του Οδυσσέα Κολοκυθά.
Λέγεται ότι αυτό το έργο κόστισε και κόστιζε αρκετά χρήματα.
Για άγνωστη αιτία καταργήθηκε το αντλιοστάσιο.
Αργότερα, στη δεκαετία του 90, έγινε το μεγάλο δίκτυο μεταφοράς νερού της πηγής "σοποτού", από το σύνδεσμο κοινοτήτων Δερβενίου Πύργου Μεντουριανίκων Ροζενων κλπ.
Τους καλοκαιρινούς ιδίως μήνες υπάρχει ενίσχυση των νερών και από διάφορες ιδιωτικές γεωτρήσεις.

Η γεώτρηση στο Σαραντάπηχο

Τέλος το 2009 έγινε γεώτρηση στο Σαραντάπηχο της οποίας το νερό ενίσχυσε τις προηγούμενες ποσότητες και μέχρι σήμερα, 2011, καλύπτει τις ανάγκες της ευρύτερης περιοχής του τ. δήμου Ευρωστίνης, χωρίς διακοπές και με υψηλή πίεση
15/07/2011

Το Δυστύχημα των τρένων

Στις 30 Σεπτεμβρίου 1968, ημέρα Δευτέρα και ώρα 18:23 έγινε φοβερή σύγκρουση 2 τρένων, ένα χιλιόμετρο ανατολικά του σταθμού του Δερβενίου.
Επέστρεφαν τα τρένα με υπεράριθμους επιβάτες από τους τόπους καταγωγής τους, που είχαν πάει να ψηφίσουν στο δημοψήφισμα για το σύνταγμα της Ελλάδος, το οποίο έγινε την προηγούμενη μέρα.
Η πρώτη αμαξοστοιχία σταμάτησε γιατί κάποιος επιβάτης πάτησε το σήμα κινδύνου.
Δεν ελήφθησαν τα αναγκαία μέτρα για την ασφάλεια του συρμού και το τρένο που ακολουθούσε επέπεσε
και συνέτριψε τα τελευταία βαγόνια του σταθμευμένου, με αποτέλεσμα το θάνατο 35 και τον τραυματισμό 150 επιβατών.
Ένα από τα πλέον πολύνεκρα δυστυχήματα, στην ιστορία των ελληνικών σιδηροδρόμων.

Η ώρα ήταν 6 και 15 το απόγευμά όταν ξαφνικά μεγάλος κρότος από την σιδηροδρομική γραμμή ακούστηκε .
Άμέσως ειπώθηκε ότι το τραίνο που πέρναγε από την γέφυρα έπεσε στο ποτάμι του Δερβενίου. Όμως τίποτε τέτοιο δεν είχε συμβεί αλλά εκείνη την ώρα συνέβη στο Δερβένι, ένα από τα πλέον πολύνεκρα δυστυχήματα στην ιστορία των ελληνικών σιδηροδρόμων.
Την Δευτέρα 30 Σεπτεμβρίου 1968 , δύο αμαξοστοιχίες, ξεκίνησαν από την Κυπαρισσία με μιάμιση ώρα διαφορά η μία αμαξοστοιχία από την άλλη οι οποίες επέστρεφαν με 2.500 ψηφοφόρους έκαστη από την Πελοπόννησο προς την Αθήνα και τον Πειραιά, Η πρώτη ήταν απλή ταχεία και στάθμευε σε όλους τους σταθμούς ενώ η δεύτερη ήταν υπερταχεία και «έπιανε» μόνο στους θεωρητικά μεγάλους σταθμούς.

 Η πρώτη αμαξοστοιχία αφού στάθμευσε στο Σ. Σταθμό του Δερβενίου και πήρε επιβάτες ,ξεκίνησε , αγκομαχώντας πέρασε τη γέφυρα ,όταν ξαφνικά ο συρμός ακινητοποιήθηκε λίγες δεκάδες μέτρα πιο πέρα , μέσα στις ελιές και απάνω σε στροφή καθώς μία γυναίκα αισθανθεί λιποθυμία και τράβηξε τον μοχλό ασφαλείας. Τότε έγινε το κακό , Η άλλη αμαξοστοιχία που πέρασε το σταθμό του Δερβενίου , χωρίς να σταματήσει , έφτασε την προπορευόμενη και ,,, συγκρούσθηκαν σφοδρά, με αποτέλεσμα το θάνατο 34 επιβατών και τον τραυματισμό άλλων 135.
 Επακολούθησε πανικός όμως χάρις την αυτοθυσία κατοίκων της περιοχής σώθηκαν αρκετοί... 

Στο σημείο υπάρχει προσκυνητάρι
πηγη 

     ΔΕΡΒΕΝΙ-ο παλαιός σταθμός Ο.Σ.Ε. Λυκοποριάς